Z historycznego punktu widzenia bazy danych możemy podzielić na trzy rodzaje. Najstarszy typ, którego idea sięga jeszcze końca XIX wieku, to tzw. prosta baza danych (ang. flat database). Baza ta gromadzi dane w formie zbliżonej pod względem struktury do dwuwymiarowych tabel złożonych z wierszy oraz kolumn i przybiera najczęściej postać prostego pliku tekstowego. Wyglądem baza ta przypomina więc skoroszyt programu Excel, przy czym arkusz kalkulacyjny Excel jest zbyt rozbudowanym narzędziem, aby można go było przyrównywać do prostej bazy danych. Dobrym przykładem takiej bazy może być natomiast plik tekstowy CSV, w ramach którego gromadzone są wartości oddzielane przecinkami (lub dowolnym innym znakiem). Pod względem architektury baza ta nie jest określona żadną uporządkowaną strukturą i do wykonania jakiejkolwiek operacji na zawartych w niej danych wymaga zazwyczaj załadowania ich do pamięci w całości.
Drugim typem bazy danych jest baza hierarchiczna (ang. hierarchical database). Ten rodzaj bazy, opracowany i spopularyzowany przez IBM w latach 60-tych, przybiera strukturę drzewa, w której każdy element (poza elementem głównym) posiada element nadrzędny, a każdy element nadrzędny może mieć jeden lub więcej elementów podrzędnych. Dane w takiej bazie przechowywane są w rekordach (węzłach drzewa), które są ze sobą odpowiednio połączone, zaś wydobywanie z niej informacji polega na odpowiednim przejściu po drzewie rekordów - od korzenia do liścia. Dzięki odpowiednim algorytmom bazy hierarchiczne cechują się wysoką wydajnością i dostępnością, a chyba za najbardziej rozpoznawany przykład tej bazy można by uznać rejestr systemu operacyjnego Windows.
Trzecim i zarazem najpopularniejszym obecnie rodzajem bazy danych jest relacyjna baza danych. Struktura tej bazy oparta jest na obiektach nazywanych tabelami (formalnie relacjami), pomiędzy którymi definiuje się określone związki. Jako że SQL Server jest systemem zarządzania relacyjną bazą danych, to właśnie ten rodzaj bazy będzie przedmiotem naszego zainteresowania we wszystkich pozostałych artykułach tego działu.
